“نینجا” را بشناسید!

“نینجا” را بشناسید!

تصویری که اکثر ما از نینجا در ذهن داریم این چنین است:

جنگاوری در لباس سیاه که با مهارت و جسارتی افسانه ایی ، چون شبحی مرگ آفرین ، سایه وار و چون ببری خشمگین سریع و پر قدرت بر دشمنان تاخته و آنها را نابود می سازد.

این تصور شاید اغراق آمیز و مدیون توصیف فیلم های سینمایی عامه پسند باشد ، اما گفته اند تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها.
در این مقاله سعی نموده ام تا هنر رزم این جنگجویان ژاپن کهن را منصفانه و به دور از اغراق و بزرگنمایی بررسی نمایم.
بشر در جهت دفاع یا تهاجم همواره در صدد دستیابی به سلاحهای پرقدرت و موثر بوده است اما در بسیاری مواقع این واقعیت که انسان خود برترین و پیشرفته ترین سلاح است فراموش شده است.
می گویند یک سامورایی در ابتدا تلاش می کند تا به یک کاتانای (کاتانا: شمشیر سامورایی ) مطمئن ، مرغوب و ارزشمند دست یابد ، سپس سعی در آموختن فنون شمشیر زنی می کند تا جایی که در هنگامه نبرد دیگر نمی توان تمایزی بین سامورایی و کاتانا قائل شد ، شمشیر همان جنگجو و جنگجو همان شمشیر است بعد از این مرحله که مردانی کمی به آن دست یافتند ، شخص به چنان درکی می رسد که خود به اسلحه تبدیل شده و برای مبارزه دیگر نیازی به شمشیر و نیزه و … ندارد . نینجاتسو گذشته از اینکه عنوانی برای توصیف هنر رزمی جنگجویان نینجاست ، نوعی سلوک برای دست یافتن به تواناییهای فراموش شده جسم و روح مبارز است. هدف اصلی آموزه های نینجاتسو یادآوری این واقعیت است که فنون مبارزه در غریزه هر انسانی وجود دارد ، اما بسیاری این واقعیت را فراموش کرده اند ، اگر این غریزه بیدار شود هر شخص چنان مهارتی در مبارزه کسب می کند که دیگر بود و نبود سلاح برایش اهمیتی ندارد انسان خود تبدیل به اسلحه می شود ، اما نکته ایی نیز قابل یادآوری است اساتید بنام اکثر هنرهای رزمی به این حقیقت معترفند که بعد از رسیدن به سطحی که انسان به اسلحه تبدیل می گردد ، بینشی متولد می شود که طی آن انسان دیگر برای کسب پیروزی حتی نیازی به مبارزه ندارد ، روح چونان گسترده و بیکران می گردد که هر نوع عامل ستیزه جویی و مبارزه به راحتی در آن حل شده و از بین می رود.
بسیاری معتقند که نینجاتسو یا هنر رزم نینجا ، بر اساس بازیهای کوکانه شکل گرفته است ، اگر بازی کودکان را مدتی بررسی نمایید خواهید دید که آنها می دوند ، بر روی موانع تعادل خود را حفظ می کنند ، لگد می زند ، از درخت و دیوار بالا می روند بدون اینکه استادی این مهارتها را به آنان آموخته باشد ، همه این اعمال بدون دخالت اندیشه و تفکر و تنها به مدد غریزه انجام می گردد ، در هر کودکی مهارت استتار و پنهان شدن وجود دارد ، این قضیه را والدینی که ساعتها به دنبال کودکشان گشته و عاقبت آنها را در گوشه کمد یافته اند به خوبی درک کرده و به آن متعرف می باشند.
نینجاتسو سعی می کند که این غریزه اصیل را در مبارز بیدار کرده و آن را تقویت نماید پس به نوعی همه ما نینجا می باشیم اما بسیاری از ما این واقعیت را فراموش نموده ایم.
پس یادتان باشد یک نینجا مبارزه اش بر اساس غریزه است نه اندیشه و این امر چنان سرعت و قدرتی به حرکات می دهد که در بسیاری از مواقع برای ما قابل درک نیست.
آموزش نینجاتسو در حال حاضر در دوجوهای (DOJO) ویژه ایی صورت می گیرد ، دوجو به صورت ساده همان باشگاه یا آموزشگاه است و در این زمان این هنر بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت دارد.

اساس آموزش و استفاده از مهارتهای نینجاتسو حرکات کششی است ، این حرکات باعث گرم شدن عضلات گشته و از آسیب رسیدن به آنها در حین انجام تمرینات و یا حرکات رزمی جلوگیری می کند ، دراین میان نینجاها توجه ویژه ایی به حرکات کششی پا دارند زیرا پا برای نینجا یک عضو عملیاتی بسیار حیاتی و تحت فشار است ، مفصل ران ، زانو ، قوزک و کف پا و عضلات پا ، بایستی به دقت توسط حرکات کششی مناسب آماده گردند.

همانطور که دریافته اید هدف نینجاتسو تسلط بر حرکات کششی نیست ، این حرکات تنها به منزله ابزاری برای آماده سازی بدن می باشند ، زیرا نینجا به یک بدن بسیار منعطف نیازمند است همانند بدن کودکان وخردسالان . و آن ضرب المثل ژاپنی را فرموش نکنید ” درختان شکسته شده در طوفان چوبی خشک و انعطاف ناپذیر دارند”
بعد از حرکات کششی نوبت به یوکیمی (UKEMI) می رسد ، در نینجاتسو اصطلاح یوکیمی توصیف کننده مجموعه حرکات چرخشی است که برای حفاظت بدن از صدمات و ضربات انجام می گردد به نوعی می توان نمونه ایی از یوکیمی را نیز در بازی کودکان دید و آن معلق زدن است.یک نینجا باید بتواند حرکات چرخشی و یا غلطشی به سمت جلو ، عقب و طرفین را با مهارت انجام دهد تا در جست و خیزها و یا پرشها و سقوطها کمترین آسیب ممکن به بدن وارد گردد.

حال نوبت به اصطلاح تیهن جاتسو (TAIHENJUTSU) می رسد ، که به طیف گسترده ایی از تکنیکها اطلاق می گردد . مشهورترین این تکنیکها به شرح زیر می باشند:
– کامی (KAMAE) که در بسیاری از هنرهای رزمی معادل گارد یا وضعیت برای آن به کار می رود.
– تای ساباکی (TAISABAKI) که به مجموع تکنیکهای مربوط به حرکات پا و نحوه گام برداشتن اطلاق می گردد.
در کل می توان گفت قصد از یادگیری و انجام تکنیکهای تیهن جاتسو ایجاد فاصله و زاویه مناسب با مهاجم در جهت دفاع و یا حمله است.
با فراگیری حرکات یوکیمی و تیهن جاتسو ، نینجا می آموزد که رزم نبایستی در حالت و موقعیت ایستا انجام گیرد ، یک مبارز نیاز به بدن و حرکاتی پویا دارد ، باید غریزه بدن برای دفاع از خود را بیدار کرد ، در این زمان است که بدن حرکات طبیعی خود را انجام داده و نینجا می تواند در هر وضعیتی به صورت غیر ارادی حرکات و یا عکس العملهای مناسبی را به نمایش گذارد.
بعد از تسلط به یوکیمی و تیهن جاتسو نوبت به فنون اصلی نینجاتسو می رسد.
سانشین نو کاتا (SANSHIN NO KATA) نامی است که به ۵ فن اصلی نینجوتسو داده شده است.این فنون عبارتند از :
– چی (CHI) یا زمین
– سو (SUI) یا آب
– کا (KA) یا آتش
– فو (FU) یا باد
– کو (KU) یا خلاء
همانطور که مشاهده می کنید هر تکنیک نامش از عناصر طبیعت برگرفته شده است و علت این امر این است که عمل و عکس العمل نینجا در شرایط مختلف همانند اعمالی است که این عناصر در طبیعت انجام می دهند.
به عنوان مثال یک نینجا در شرایطی که نیازمند دفاع در برابر یک مهاجم است همانند آب عکس العمل نشان می دهد ، چون موجی که در برخورد با کرانه ساحل عقب نشسته و دوباره پرقدرت تر و منسجم تر به ساحل حمله می آورد ، اگر غریزه نینجا حکم بر ترک موقعیت کند ، نینجا همانند باد عمل خواهد کرد ، همانند بادی که پرچمی را به حرکت در می آورد.
البته درک عملی سانشین نو کاتا نیازمند این است که نینجا با متانت و حوصله و بازسازی غرایز دفاعی و سیستم هدایت خودکار بدن به چونان بصیرتی رسیده که با طبیعت احساس یگانگی و پیوستگی نماید در این حالت است که آب جاری در جویباری کوچک و یا شعله های رقصنده آتش برای او پیام آور روشهای ناب مبارزه می شوند.
در کنار سانشین نو کاتا ، نینجا ها باید به فنون کیهن هاپو (KIHON HAPPO) نیز آشنا شده و با تمرین و ممارست بر آنها مسلط گردند ، سانشین نو کاتا در واقع نوعی بصیرت است و کیهن هاپو فنونی هستند که این درک را به عمل می رسانند.
مشهورترین فنون کیهن هاپو عبارتند از :
– بلوکه کردن حریف (BLOCK)
– ضربه زدن (STRIKE)
– فنون پرتاب (THROW)
– لگد زدن (KICK)
– فنون ربایش (GRAB)
و در جهت کسب مهارت برای کیهن هاپو عوامل زیر نقشی کلیدی ایفا می نمایند.
تعادل (BALANCE) : که باعث می شود نینجا همواره وضعیت تثبیت شده داشته باشد.
زمان سنجی(TIMING): بسیار مهم است که یک نینجا دریابد در چه زمانی باید دفاع و یا حمله نماید.
فاصله (DISTANCE): همواره نینجا بایتسی با خصم خود فاصله ایی مناسب داشته باشد و به نوعی تلاش برای کسب این فاصله باعث پویا شدن نینجاتسو می گردد ، در هر زمان ، حمله و یا دفاع باید فاصله به گونه ایی باشد که کمترین صدمه بر نینجا وارد گردد.
در نینجاتسو تمرکز اصلی تربیت انسان به عنوان نوعی اسلحه است اما باید دانست که نینجاتسو از سلاحهای کلاسیک سرد صرفنظر نکرده و یک نینجا بایستی در استفاده از این سلاحهای کلاسیک سرد نهایت مهارت را کسب نماید.
اولین سلاح سردی که به دست یک نینجا داده می شود چاقو است و هنر مبارزه با چاقو نزد نینجاها به تانتو جیتسو (TANTO JITSU) مشهور است یک نینجا علاوه بر اینکه در رزم تن به تن با چاقو تخصص پیدا می کند بایستی مهارت زیادی نیز در پرتاب چاقو کسب نماید و شرح این نکته ضروری است که هیچ مبارزی در پرتاب چاقو به پای نینجاها نمی رسد ، هر نینجا معمولا چهار چاقوی مخصوص پرتاب را با خود حمل می کند.
هدف نینجا از پرتاب چاقو یکی از سه مورد زیر است :
– گیج کردن دشمن (DISTRACT)
– زخمی کردن دشمن (WOUND)
– کشتن دشمن (KILL)
با تمرینات طولانی و طاقت فرسا نینجا می آموزد که چگونه چاقو را پرتاب نماید تا به یکی از سه هدف مشخص شده برسد.

سایر سلاحهای معمول مورد استفاده توسط نینجاها به شرح زیر می باشند:
– بو (BO) یا چوب بلند
– هان بو (HANBO) یا چوبی کوتاه به طول یک متر
– شوریکن (SHURIKEN) یا همان ستاره مشهور نینجا
– کاتانا (KATANA) یا شمشیر سامورایی
– کیوساری فاندو (KUSARI FUNDO) یا زنجیر کوتاه
– یاری (YARI) یا نیزه

با آموزش بو و هان بو نینجا می آموزد که چگونه از یک چوب ، دسته جارو و یا میله ایی فلزی به عنوان سلاحی مرگبار بهره ببرد.
شوریکن یا همان ستاره نینجا با روشهای پرتابی مورد استفاده قرار می گیرد و یک نینجا علاوه بر آموختن مهارت پرتاب شوریکن بایستی بر روشهای دفاعی در برابر شوریکن نیز مسلط شود.
کاتانا نیز سلاحی پراستفاده در اکثر هنرهای رزمی نظیر کوک سول وان ، نینجاتسو و … می باشد.
بو ، هان بو ، شوریکن ، کاتانا ، کیوساری فاندو و یاری سلاحهایی هستند که به صورت رسمی توسط نینجاها مورد استفاده قرار می گیرند ، اما سلاحها و تجهیزات دیگری نیز وجود دارند که توسط بعضی از سبکهای نینجاتسو استفاده می گردند

یکی دیگر از مهارتهایی که هر نینجا باید بیاموزد زنده ماندن در محیطهای نامسکون و یا طبیعی است ، همانند بومی های آمریکا و یا استرالیا ، نینجا ارتباط کاملی با طبیعت بر قرار کرده و از هر گونه عوامل موجود در محیط برای بقا و زنده ماندن استفاده می نماید و از جمله مهارتهایی که در این زمینه نینجا بایستی بیاموزد عبارتند از :
– جهت یابی
– افروختن آتش
– استتار (CAMOUFLAGE)
– حرکات بی صدا
– یافتن غذای مناسب و آب سالم
– یافتن سرپناه
و دهها مهارت دیگر که در گذر زمان در جهت هماهنگی با طبیعت و محیط نینجا بایستی آنها را بیاموزد.
نکته دیگری که در این زمینه لازم به ذکر است بهره وری نینجا از امکانات محیط در جهت کسب برتری استراتژیک بر دشمن می باشد به عنوان مثال یک نینجا می تواند از توجه چشمان دشمن به ریزش برگ درختان برای فرار استفاده نماید.
و اما در ادامه بد نیست سخنانی از استاد هونگ ، یکی از ستاره های درخشان عرصه هنرهای رزمی را با دقت بخوانیم.
” در ذهنت سکوت را بر قرار کن ، به هیچ چیز اندیشه مکن بگذارذهنت کاملا خالی شود ، خالی از هر گونه تفکر ، صدا ، رنگ و تصویر ، تنفست را شمرده کن ، کامل نفس بکش آنگونه که در خواب نفس می کشی ، باید آرامش یابی تا بدنت از خواب بیدار شود ، بدنت خود صاحب اندیشه ایی شگرف است بعضی ها اسمش را غریزه ، بعضی دیگر عکس العمل های ناخود آگاه .و یا …. می نامند مهم نیست چه بنامی ، مهم این است که به آن دست یابی …..”